Sevgili Dostlar,

Haftanın gelişmelerine geçmeden hızlıca bir bilgi vereyim, bültenin altında da yazdım ama görmeme ihtimalinize karşılık buradan da paylaşayım. Bildiğiniz üzere fiziki etkinliklere başladık, İstanbul ile başlayan etkinliklerimize geçen hafta Bursa’da devam ettik.

22 Kasım Salı akşamı İstanbul’da gene harika bir etkinliğimiz olacak, birbirinden değerli üç e-ticaret yöneticisi ile 2022 yılını değerlendirecek, beklentiler hakkında sohbet edeceğiz.

İki hafta sonra ise Ankara’da 6 Aralık akşamı Ticimax E-Ticaret Sohbetleri adlı bir etkinlikte birbirinden değerli konuklarla 2023 yılında e-ticaret ve e-ihracata ilişkin beklentileri konuşacak, 7 Aralık akşamı ise Trendyol Kobi Sohbetlerinde Trendyol Pazaryeri Satış ve İş Geliştirme Direktörü Özkan Çokaygi ile e-ticaret trendlerini ve Trendyol’un girişimcilere verdiği destekler hakkında sohbet edeceğiz.

Bu arada web sayfası yapmak ve e-ticarete başlamak isteyenlere özel harika bir eğitim programımız var. 6 Aralık Salı günü CoZone Ankara’da sabah 09.00’da başlayacak E-Ticarete Başlıyorum adlı eğitim programında herkese bir web sayfası yaptıracağız. Bütün bu etkinliklerimiz ve eğitim programımız ücretsiz, ilginizi çekiyorsa lütfen şimdiden kaydınızı yapın.

Son günlerde iki kişinin ismi hep önüme düşüyor, birisi dünyanın en iyi futbolcusu olan Ronaldo diğeri ise teknoloji dünyasının önde gelenlerinden birisi olan Elon Musk. İkisinin de son günlerde yaptıklarını ve verdikleri demeçleri görünce gözlemlerimi paylaşmak istedim.

Bilmeyenler için yazayım, futbol dünyasında kırılmadık rekor bırakmayan birisi Ronaldo, bu kadar başarı ve kırılması güç rekora rağmen hala sınırları zorlamaya devam ediyor, bir insan bu kadar şan, şöhret, başarı ve para sonrası hala nasıl bu derece hırslı olabiliyor, takdir edilesi ama son zamanlardaki demeçleri sanırım benim kadar çoğu futbolseverin de hoşuna gitmiyor.

Manchester United’da forma giyen futbolcu bu sene istenen performansı gösteremiyor, takımın teknik direktörü ile de anlaşamıyor, hatta kendisini kaale almıyor, maç bitmeden staddan ayrılıyor, sonrasında da hem takım hem de teknik direktörle alakalı olumsuz demeçler veriyor, bu arada yapılan röportajlarda hiçbir eleştiriyi kabul etmeyip hep rakamlarla karşılık veriyor, başkası en iyisini yapana kadar en iyisi benim mesajını veriyor. Bu arada takımdan ayrılmak istiyor ama yüksek maaşını verebilecek bir futbol kulübü olmadığından bir yere de gidemiyor, kısacası mutsuz ama artık etrafına da mutsuzluk saçan, eski “cool” profilinden uzak bir resim çiziyor.

Ronaldo’nun katıldığı programda kulüp ve teknik adam Erik ten Hag hakkındaki ağır eleştirilerine Manchester United, 37 yaşındaki futbolcunun stat dışındaki posterini sökerek yanıt verdi, dünya kupası sonrasında takımına döndüğünde neler olacağını hep beraber göreceğiz ama sıkıntılı süreç devam edecek gibi gözüküyor. Konu sıcakken geçenlerde bir futbolsever Ronaldo’nın en büyük rakibi Messi’nin de PSG takımında zaman zaman sıkıntılar yaşadığını ama bir gün bile konuşmadığını söyleyince bu sefer iki futbolcu ile alakalı karşılaştırması bol, fanatik söylemler devreye girdi. Bu arada iki oyuncu Louis Vuitton markasının bir reklamında yer aldılar, çekilen fotoğrafı sosyal medya hesaplarında paylaşan futbolculardan hangisi daha fazla beğeni alacak yarışları bile şimdiden başladı, çekimlerde bir araya gelmeyen ikilinin video görüntüleri ise basınla paylaşıldı.

Diğer kahramanımız Elon Musk’a gelirsek, geçtiğimiz senelerde Türkiye’ye geldiğinde herkes o kadar heyecanlanmıştı ki daha dün gibi hatırlıyorum. SpaceX ile uzay yolculuklarının başlayacağını ve Mars’da hayatın mümkün olacağını söyledi. Tesla ile yüzyıllık otomotiv şirketlerine kafa tutup elektrikli araca geçişi hızlandırdı. The Boring Company ile büyük şehirlerdeki karışık trafiği rahatlatmak için iki boyutlu tünel inşaatı projesini anlattı. Neuralink ile beyninde hasar olan insanlara yardım edebileceğini söyledi. Starlink ile dünyanın her yerinde uydu interneti erişimi sağlayacağını belirtti. Open AI ile insanlığa fayda sağlayabilecek yapay zekâ hakkında araştırma yaptıklarından bahsetti.

Kısacası yaptıklarıyla iş hayatının dinamiklerini değiştiren, sosyal hayata da etkisi olan geliştirmeler yaptı. Özellikle SpaceX ve Tesla markalarından dolayı herkes kendisine son derece saygı duyarken son zamanlarda her şey tersine döndü.

Her şey Elon Musk’ın kripto paralarla alakalı yaptığı açıklamalarla başladı, bazı söylemleri sonrası kripto paralar çok değer kazandı bazı söylemleri ise çok büyük değer kayıplarına yol açtı, sonrasında da insanlar Musk’ın manipülasyon yaptığını dile getirmeye başladı. Tam her şey süt liman olmuştu ki bu seferde Twitter’ı satın almak istediğini söyleyip gene gündem olmaya başladı. Her şey çok pozitif giderken çok sahte hesabın olduğunu belirtip satın almaktan vazgeçtiğini söyledi, Twitter hisseleri bu açıklamalar sonrası çok değer kaybetti, kendisine dava açılacağı belirtildi.

Öyleydi böyleydi derken Musk bir anda Twitter’ı satın aldı. Aldığı günden beri de çalışanlar için kabus oldu, çoğu çalışanı işten çıkarttı, kalanlara da artık evden çalışmanın olmayacağını ofise dönmeleri gerektiğini ve mesai saati kavramını kaldırdığını gerçekten çok çalışmak isteyenlerin şirkette kalması gerektiğini söyledi. Çalışanları bezdirmenin yanısıra ayda 8$ ödeyen herkese mavi tık verileceğini duyurdu, alakasız firmalar parayı verip gerçek firma adına yalan haberler paylaşınca birçok firmanın değerinde çok ciddi düşüşler yaşandı, bunun dışında ünlü simalar adına da paylaşımlar yapılınca çarşı karıştı, şimdilik mavi tık verme olayı rafa kaldırıldı. Yakın zamana kadar saygıdeğer iş insanı olarak görülen Elon Musk ise şimdilere herkesin nefretini kazanmış durumda ve bu giderek artıyor.

Peki neden durumlar bu hale geldi hiç düşündünüz mü? Çok basit, EGO.

Bu konuyla alakalı çok sohbet ortamında bulundum, kimi insan egonun olması gerektiğini belirtir kimisi ise bunun derecesini önemser, sıfır egolu insanın başarıdan uzak olacağı gibi bir düşüncenin yaygın olduğunu da gözlemliyorum. Kişisel görüşüm, ego ya da kibir ya da bunun adına ne derseniz deyin, bir insan için en büyük tuzak. Başarılıyken, paralıyken, herkes peşinde koşarken ister istemez insan farklı bir kişiliğe bürünebiliyor, düşünsenize birisi Ronaldo birisi Elon Musk, dünyada bu iki isim birçok kişiden daha çok biliniyor, yaptıkları izleniyor, söylemleri manşetlerde yer alıyor ama bir süre sonra artık bazı şeyler kabak tadı vermeye başlıyor. Bu tip şeylere çok fazla takılmayan ben bile artık bu ikilinin söylemlerinden ve yaptıklarından rahatsız olmaya başladıysam eminim çoğu kişi de aynı rahatsızlığı yaşıyordur.

Şahsi görüşümü soracak olursanız egolu olmanın derecesini iyi ayarladğınız sürece sorun yok ama kontrolden çıkınca nahoş görüntüler ortaya çıkabiliyor. İş dünyasından aynı örnekleri düşünelim, Ronaldo gibi başarılı bir çalışanınız var, yaptığı her hamlede firmanın para kazanmasına önemli katkıda bulunuyor, kesinlikle bir yıldız ama bu kişiyi yönetebilmek, bu kişinin saygı duyacağı bir yönetici olabilmekte önemli.

Düşünsenize bir şirket etkinliğine gidiyorsunuz yıldız çalışan ben sıkıldım diyip tek başına geri dönüyor, ya da bir yerde sizin ve firmanız hakkında olumsuz açıklamalarda bulunuyor, siz olsanız ne yapardınız? Sırf size milyonlar kazandırıyor diye firmanızı yıpratan, çalışanlarda huzursuzluk yaratan bu kişiyi çalıştırmaya devam eder miydiniz? Ya da çözüm için ne yapardınız? Bir yanda kurum kültürünün bir çalışan tarafından ayaklar altına alınması bir yandan da firmanızı ayakta tutan en önemli kişinin o olması. Genelde bu tip durumlarda çoğu firma bazı şeyleri görmemezlikten geliyor ve o kişi o firmada onarılması zor hasarlar bırakıp ayrılıyor, geriye de firmanın bu tavrından dolayı küskün çalışanlar topluluğu kalıyor. Hiç böyle bir şeye şahit oldunuz mu, olduysanız lütfen bana yazın.

Bu seferde Elon Musk gibi bir patron profili düşünelim, çalıştığınız firma birisi tarafından satın alınıyor, daha dakika bir binlerce kişi işten çıkartılıyor. Şirketin uzun zamandan beri yasakladığı nefret söylemleri serbest bırakılıyor ve bu tip atılan tweet’lerde korkunç bir artış yaşanıyor. Tam bunlar olurken, şak diye bir mail geliyor, “artık evden çalışma yok hemen ofise dön, dönmeyeceksen de bye bye” deniyor. Dönüyorsun bu sefer de “44 milyar $ vermişim bu firmaya, sabah 9 akşam 6 mesai diye bir şey yok, ben ne kadar istersem çalışacaksın yok ben uymam bu şartlar bana ağır gelir dersen bak kapı orada” gibi bir mesajla karşılaşıyorsunuz. Biraz abartarak yazıyorum yaşananları ama olanlar aşağı yukarı bu. Bir yandan yıllarınızı verdiğiniz firma, bir yandan hayatınızı sürdürmek için para kazanmanız gereken bir sistem, bir yandan da yapılan mobbing, siz olsanız ne yapardınız? Sanırım buradaki durum Ronaldo örneğinden daha zor, kalsan dert gitsen ayrı dert… Böyle patronlarınız varsa, o kişilerle nasıl mücadele ettiğinizi yazın lütfen, bakalım kim nasıl yöntemler bulmuş.

Radarıma takılan haberlere bakarsak;

• Elektrikli scooter kullanım uygulaması Martı‘nın kurucusu Oğuz Alper Öktem geçenlerde ‘Tek Araçla Gidelim (TAG)’ platformunu duyurmuştu. Sistemin nasıl işlediğini buradan izleyebilirsiniz. İstanbul Taksiciler Esnaf Odası başkanı Eyüp Aksu bu uygulamanın korsancılık olduğunu öne sürüp yargıya başvurdu, sonrasında da ortalık karıştı. Elin ABD’lisi de bu ve buna benzer uygulamalar yapıyor, adamlar şu olanları görse ağızları açık izlerdi sanırım. İnsanlara fayda sağlayacak girişimcilerin ve girişimlerin desteklenmesi dileğiyle…

• Çin’de büyüyen ve bütün dünyaya yayılan canlı yayında alışveriş özelliği milyarca dolarlık bir hacme ulaşınca bununla alakalı birçok şirket faaliyet göstermeye başladı, ülkemizde de bununla alakalı platformlar var artık. Böyle büyük cirolar dönmeye başlayınca teknoloji devleri de buraya el attı. YouTube, kısa video formatı Shorts’a alışveriş özelliği getirmeyi planlıyormuş. Yeni özellikle birlikte kullanıcılar Shorts videolarında gezinirken karşılarına çıkan ürünleri satın alabileceklermiş. Bakalım büyük balık küçükleri yutacak mı?
• Bir önceki sorudan devam edelim, büyükler küçükleri hep yener mi, TikTok’da pek öyle olmadı. Çin’den çıkan bu uygulama birçok engellemeye, regülasyona ve YouTube’ın kendisine rakip olarak çıkarttığı Shorts’a rağmen büyümeye devam ediyor. Hala en çok indirilen uygulamalar arasında yer alan uygulama Ekim ayında da rakiplerine fark atmış.

• Bir Rus şirketi, müşterilerine kendi cenazelerine katılma ve diri diri gömülmeyi deneyimleme şansını 3.5 milyon rubleye (yaklaşık 1 milyon TL) sunuyormuş. New York Post’ta yer alan habere göre, şirket kurucusu Yakaterina Preobrazhenskaya, bu hizmetin müşterilerinin korku ve endişeleriyle başa çıkmalarına yardımcı olduğunu söylüyormuş. Param var, denemek isterim diyenler buyursun, deneyimlerini de paylaşsın, bakalım buna benzer bir girişim bizim topraklardan da çıkar mı bekleyip göreceğiz.