Gerçekleştirdiği araştırma çalışmaları ile toplumdaki
davranış biçimlerine, değişimlere ışık tutan Prof. Dr. Ebulfez
Süleymanlı, geçtiğimiz Aralık ayında çok ses getiren Yalnızlık
Araştırması’nın ardından bu kez komşuluk ilişkileri üzerine
Sosyolog Fatma Makaraç ile yeni bir araştırmaya imza attı.
Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı ve Sosyolog Fatma Makaraç, Beyoğlu ve
Fatih ilçelerinde 172 kişiyle rastlantısal seçim yöntemiyle çat
kapı misafir kavramı üzerine yüz yüze anket gerçekleştirdi.
HOŞ GELDIN ZIYARETLERI DEVAM EDIYOR…
Katılımcıların demografik özelliklerinin de yer aldığı anketin
ilk bölümünden çıkan sonuçlar şu şekilde;
– Ankete katılanların yüzde 68,1’ini kadın ve yüzde 41,6’sını
erkek katılımcılar oluşturuyor,
– Eğitim durumları incelendiğinde görüşülen kişilerin yüzde
26,3’nün ilkokul/ortaokul, yüzde 15,2’sinin lise ve yüzde
12,5’unun üniversite mezunu olduğu görülüyor.
– 5 kişilik ailede yaşadığını ifade edenlerin oranı yüzde 37,5
iken, 3 kişi yaşadıklarını ifade edenlerin oranı yüzde 20,8, 4
kişi yaşayanların oranı ise yüzde 16,7 olarak göze çarpıyor.
– Araştırma bulgularında komşular ile tanışıklık durumu
incelendiğinde katılımcıların yüzde 51,4’ü komşuları ile hoş
geldin ziyaretinde tanıştıkları görülüyor. Bu bulgu toplumumuzda
geçmişten süregelen komşuluk vazifeleri günümüzde hala devam
ettiğini gösteriyor.
– Komşular ile akraba aracılığı ile tanışıldığını
söyleyenlerin oranı yüzde 18,1. Bu sonuçtan anlaşılacağı gibi
akrabalığın yalnızca gerekli olan kan bağı vazifesi olarak değil,
aynı şekilde komşuluk kültürüne de olumlu katkısı olduğu ortaya
çıkıyor.
AYLIK GELIR ARTTIKÇA KOMŞU SAYISI AZALIYOR
Araştırmada bireylerin aylık geliri ile samimi olunan komşu
sayıları arasında bir ilişki olup olmadığı da analiz edildi.
Alt gelir grubunda komşuluk ilişkilerinin daha yoğun olarak
yaşandığı görülürken; bireylerin aylık geliri arttıkça samimi
olunan komşu sayısının azaldığı sonucu ortaya çıktı.
Araştırma sonuçlarına kişiler en fazla özel günler çay ve kahve
içmek üzere çat kapı yapıyor.
Anketin ikinci bölümünden çarpıcı rakamlar ise şöyle
sıralandı;
– ‘Komşularınıza çat kapı gidiyor musunuz?’ sorusuna
katılımcıların yüzde 51,4’ü‘hayır’, yüzde 29,2’si
‘evet’, yüzde 19,4’ü ise ‘çok nadir’ yanıtını verdi.
– İlçeler bazında karşılaştırıldığında Beyoğlu ilçesinde
ikamet eden katılımcıların yüzde 22,2’si komşularına çat kapı
misafir gittiklerini ifade ederken, Fatih ilçesindeki
katılımcıların yalnız yüzde 6,9’u çat kapı misafir
gittiklerini ifade etti.
– ‘Akrabalarınıza çat kapı haber vermeden gidiyor musunuz?’
sorusuna katılımcıların yüzde 27,8’i ‘evet’, yüzde
55,6’sı ‘hayır’ ve yüzde 16,7’si ‘çok nadir” yanıtını
verdi.
– Akraba ve komşulara çat kapı gidilmesinin sebepleri arasında özel
günler çay – kahve içmek yüzde 51,4 ile ilk sırada yer alırken
özel günler yüzde 15,3 ile ikinci sırada yer aldı.
– Görüşülen kişilerin yüzde 36,1’i misafirin çat kapı geldiği
vaktin önemli olduğunu ve uygunsuz bir saatte gelen misafire olumsuz
tepki göstereceğini ifade etti.
– ‘Kaza, ölüm hastalık gibi acil durumlarda ne yaparsınız?’
sorusuna katılımcıların yüzde 54,1’i ‘polisi veya ilk yardımı
ararım’ yanıtını verirken, yüzde 20,8’i ‘yakın akrabamı
ararım’,yüzde 19,4’ü ‘komşumu ararım’ yanıtını verdi.
EĞITIM SEVIYESI YÜKSEK OLANLAR MISAFIRE DAHA OLUMSUZ BAKIYOR
Ankette eğitim seviyesinin misafirin geldiği saate verilen tepkiye
etkisi de ölçüldü. Sonuçlar, bireylerin eğitim seviyesi
yükseldikçe çat kapı gelen misafire daha olumsuz tepkiler
verildiğini ortaya koydu.
KOMŞULUK ILIŞKILERI YERINE AVM TERCIH EDILIYOR
Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, araştırmanın sonuçlarına ilişkin
şu değerlendirmelerde bulundu: “Günümüz kentlerinde bireylerin
birbirlerine mesafeli ve güvensiz yaklaşımlarıyla zayıflayan güven
duygusu ile kent merkezinde nüfus yoğunluğunun artması sonucu kim
olduğu bilinmeyen kişilerin sayısının yükselmesi gibi etkenlerin
komşuluk ilişkileri biçiminin değişmesine neden olduğu
görülüyor. Bir başka önemli etken tüketim odaklı yaşam biçimi
oluşturuyor. Çağdaş toplumda bireyler komşularını tanımak ve
ilişkilerini güçlendirmek yerine AVM gibi tüketim mekânlarında
zamanlarını geçirmeyi tercih ediyorlar.”
