Çernobil Reaktör Kazası adıyla da anılan Çernobil Faciası son derece korkunç sonuçlar doğuran nükleer bir kazanın sonucunda gerçekleşmiştir. Facia, 25- 26 Nisan 1986 tarihlerinde Sovyetler Birliği’ne bağlı olan Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuzeyindeki Pripyat şehri yakınlarında Çernobil Nükleer Santrali’nin 4 nolu kanal tipi yüksek güçlü reaktöründe patlama olmuştur.
Patlama gece saatlerinde santralde elektrik kesintisi testinin simülasyonu yapılırken meydana gelmiştir. Denemeler yapılırken kritiklik kazası olmuştur. Kuvvetli bir patlamaya neden olan su buharının ardından yangın çıkmıştır. Çıkan yangın dokuz gün boyunca devam etmiştir. Yangın yukarı yönlü hava akımı yarattığı için atmosfere fazlaca nükleer füzyon maddesi ile kül gitmesine neden olmuştur. Atmosfere karışan ve oldukça tehlikeli olan radyoaktif madde Avrupa’ya ve Sovyetler Birliği’nin batısına kadar ulaşmıştır.
Buharın neden olduğu bu patlama ile Çernobil Nükleer Santrali’nde bulunan bir kişi olay yerinde hayatını kaybetmiştir. Santralde bulunan bir kişi de patlama nedeniyle değil aşırı radyasyona maruz kalmış ve hayatını kaybetmiştir. Çernobil Faciası’nın ardından birkaç gün içerisinde çeşitli rahatsızlıklar yaşadıklarından dolayı 134 çalışan hastanelere sevk edilmiştir. Hastanelere sevk edilen 28 itfaiye eri de aşırı radyasyona maruz kaldıkları için yaşamını yitirmiştir. 14 kişi de radyasyonun sebep olduğu kanserden dolayı hayatını kaybetmiştir. Çernobil Faciası’nın tesiri 1996 yılına kadar geniş bölgelerde ciddi anlamda hissedilmiştir. 2011 yılında dahi Çernobil Faciası nedeniyle 15 çocuk, tiroit kanseri olmuş ve yaşamını yitirmiştir. Çernobil Faciası’nın etkilerinin devam edip etmediği ile ilgili araştırmalar günümüzde bile devam ettirilmektedir. Türkiye’de de Karadeniz kıyılarında yer alan illerde yaşayan bazı kişiler Çernobil Faciası’ndan sonra bölgelerinde görülen kanser vakalarının arttığını ifade etmiştir.
Çernobil Faciası’nın sonuçları nedir?
Tarihin en büyük nükleer santral kazası olma özelliğine sahip olan Çernobil Faciası, hem maddi hem de manevi olarak geniş kitleleri çok büyük zarar ve kayba uğratmıştır. Dünyada 7 büyüklüğünde olan iki nükleer santral kazasından birisi olan facianın Uluslararası Nükleer Olay Ölçeği’nin açıklandığı en büyük nükleer kaza sınıflandırması ise 7’dir. Bir diğer 7 büyüklüğündeki nükleer kaza ise 2011 yılında Japonya’da yaşanan ve Çernobil Faciası gibi geniş kitlelere zarar veren Fukuşima Nükleer Santrali kazasıdır.
Çernobil Faciası’nın ardından bölgedeki yaraları sarmak ve o bölgeyi radyoaktif maddeden tamamen temizlemek için toplamda 500 bin kişi görev almış ve 18 milyon Rus rublesi harcanmıştır.
Kaza sonrası ne yapıldı?
Çernobil Nükleer Santrali’nde bulunan 4 numaralı reaktör ve bu reaktörün çevresi lahit benzeri bir nesne ile kapatılmıştır. Bunun sebebi, tesiste olması muhtemel olan radyoaktif maddenin atmosfere karışmasını engellemektir. 1986’nın Aralık ayında tamamlanan lahit ile reaktör tamamen kapatılmıştır. 4 numaralı reaktörün tümüyle çevrilmesi tamamen radyasyondan korunmak için yapılmış olmasa da santralde yer alan ve zarar görmemiş olan reaktörlerin faaliyetine devam edebilmesi amacıyla yapılan bir nevi iş güvenliği önlemidir. Çernobil Nükleer Santrali’nde bulunan 3 numaralı reaktör ise 2000 yılına dek elektrik üretmeye devam ermiştir.
Çernobil Kazası’ndan sonra Sovyet yapımı olan tüm nükleer reaktörler üzerinde güvenlik geliştirmeleri yapılmıştır.
Kaynak 1: Wikipedia
Kaynak 2: Onedio
